Thật là thiếu sót nếu không đề cập đến cổ phiếu ngân hàng, bởi vì nhóm cổ phiếu này chiếm tỷ trọng lớn nhất trên thị trường chứng khoán Việt Nam và được rất nhiều nhà đầu tư đặc biệt quan tâm, ưa chuộng vì tính ưu việt của nó.
Vậy nhà đầu tư cần phải lưu ý gì trước khi đưa ra quyết định đầu tư cổ phiếu ngân hàng để mang lại hiệu quả tối ưu và giảm thiểu rủi ro ở mức thấp nhất.
Theo góc nhìn của Bắc Cao Minh có một số lưu ý rất cần thiết như sau:
1. Tập khách hàng của ngân hàng đó là ai? họ vay để làm gì? thông qua vài câu hỏi đó sẽ giúp cho nhà đầu tư đánh giá được ngân hàng có đang gặp nhiều vấn đề rắc rối từ những khoản vay của khách hàng hay không?
Ví dụ trong giai đoạn ngành bất động sản gần như đóng băng, giao dịch mua bán nhà, đất trở lên ảm đạm, ế ẩm, giá bán giảm sâu thì những ngân hàng nào chủ yếu cho vay nhóm doanh nghiệp chuyên kinh doanh bất động sản nhà ở sẽ gặp nhiều khó khăn thách thức trong việc thu hồi công nợ, rủi ro nợ xấu tăng cao, thậm chí mất toàn bộ số vốn cho vay do doanh nghiệp rơi vào tình trạng bên bờ vực phá sản
Ví dụ trong giai đoạn đại dịch Covid - 19 kéo dài, nhiều người bị mất việc làm hoặc ít việc hơn so với bối cảnh bình thường, dẫn đến không có thu nhập hoặc thu nhập bị giảm sâu thì những ngân hàng nào chuyên cho cá nhân vay tiêu dùng sẽ gặp nhiều khó khăn thách thức trong việc thu hồi công nợ, rủi ro nợ xấu tăng cao, thậm chí bị nhiều khách hàng bùng nợ vì không còn khả năng thanh toán.
2. Tỷ lệ Casa (Tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn), lãi suất tiền gửi không kỳ hạn gần như bằng 0%, điều này đồng nghĩa với việc ngân hàng nào có tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn chiếm tỷ trọng càng lớn thì chi phí huy động vốn vay của ngân hàng đó càng rẻ, từ đó có thể giúp ngân hàng hạ lãi suất cho vay cạnh trạnh tốt hơn so với các ngân hàng khác, bên cạnh đó cũng giúp ngân hàng có nhiều lựa chọn đối tượng khách hàng cho vay, giảm nguy cơ nợ xấu tăng cao, bớt áp lực trích lập dự phòng rủi ro tín dụng.
3. Tỷ lệ tăng trưởng tín dụng là chỉ số rất quan trọng để đo lường mức độ tăng trưởng hàng quý/hàng năm của ngân hàng, ngân hàng nào cho khách hàng vay vốn càng nhiều thì ghi nhận doanh thu lợi nhuận càng lớn và ngược lại, như chúng ta đã biết câu chuyện tăng trưởng doanh thu lợi nhuận luôn là tiêu chí hàng đầu cuốn hút nhà đầu tư mua cổ phiếu vì tăng trưởng càng mạnh thì thường giá cổ phiếu tăng càng cao và giao dịch cũng càng trở lên sôi động, vì thế nhà đầu tư cũng có nhiều cơ hội tìm kiếm lợi nhuận nhiều hơn.
4. Vốn tự có: Nguồn vốn tự có của ngân hàng có phần khác so với vốn chủ sở hữu ở các doanh nghiệp vì cách tính vốn tự có của ngân hàng bao hàm rộng hơn vốn chủ sở hữu, cụ thể công thức tính vốn tự có của ngân hàng dưới đây.
Vốn tự có = vốn chủ sở hữu + phát hành loại trái phiếu có kỳ hạn dài từ 5 năm trở lên.
Vốn tự có của ngân hàng càng lớn thì gắn liền với năng lực tài chính càng mạnh, biên độ an toàn càng cao, từ đó giúp ngân hàng huy động vốn được nhiều hơn.
Bài toán đặt ra đối với các ngân hàng là để đạt được mức tăng trưởng tín dụng cao từ 15 - 20%/năm thì đòi hỏi vốn tự có cũng phải tăng lên tương ứng, điều này lý giải tại sao có giai đoạn nhiều ngân hàng phải chạy đua tăng vốn bằng cách phát hành thêm cổ phần cho cổ đông hiện hữu/nhà đầu tư chiến lược hoặc câu chuyện kinh niên nói mãi không ngớt đó là việc các ngân hàng lãi nhiều nhưng không chia cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông.
5. Danh mục đầu tư của ngân hàng: Danh mục đầu tư của ngân hàng khá đa dạng bao gồm nhưng không giới hạn như trái phiếu Chính phủ, trái phiếu Ngân hàng, trái phiếu Doanh nghiệp, kinh doanh bảo hiểm, kinh doanh vàng, kinh doanh ngoại tệ .v.v. Vì vậy, nhà đầu tư cần phải soi xét kỹ lưỡng từng khoản mục đầu tư nhằm thẩm định tính hiệu quả/mức độ an toàn/rủi ro của nó, đặc biệt đối với khoản mục mà ngân hàng đầu tư nhiều vào trái phiếu doanh nghiệp bất động sản có thuộc diện cảnh báo đỏ không? Ví dụ ngân hàng đầu tư với giá trị lớn lên tới hàng 1000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp ở một doanh nghiệp bất động sản cụ thể nào đó hoặc các doanh nghiệp trong hệ sinh thái thuộc tập đoàn bất động sản cụ thể nào đó, mà các doanh nghiệp/tập đoàn này đã vi phạm pháp luật trong việc huy động vốn thông qua kênh phát hành trái phiếu doanh nghiệp, dẫn đến lãnh đạo doanh nghiệp/tập đoàn rơi vào vòng lao lý, doanh nghiệp rơi vào cảnh kinh doanh lao dốc không phanh, thậm chí đứng trước nguy cơ bị phá sản thì ngân hàng đó sẽ gặp rắc rối lớn về nợ xấu, đồng nghĩa với việc lợi nhuận bị bào mòn nghiêm trọng do phải trích lập dự phòng rủi ro tín dụng tăng cao.
Ngoài ra, còn nhiều chỉ tiêu quan trọng khác cần được phân tích kỹ lưỡng như chi phí hoạt động (CIR), tỷ suất lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp (ROE), định giá cổ phiếu theo giá trị sổ sách (P/B) .v.v.
Do quỹ thời gian có hạn, Bắc Cao Minh xin khép chủ đề này tại đây, mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của bạn đọc giúp cho chủ đề này càng được đào sâu cuốc kỹ hơn. Trân trọng.
